Wraz z rozwojem współczesnej medycyny gazy medyczne nabierają coraz większego znaczenia. Stanowią integralną część zabiegów leczniczych, diagnostycznych i profilaktycznych. Są wykorzystywane w badaniach laboratoryjnych oraz – przykładowo – przy przechowywaniu płynów ustrojowych czy przygotowywaniu organów do transplantacji.
Rodzaje gazów medycznych
Nie trzeba chyba tłumaczyć co to jest tlen medyczny, gdyż stanowi on najbardziej życiodajny gaz. Wykorzystywany jest do wspomagania oddychania i resuscytacji. Tlen ma też zastosowanie w komorach hiperbarycznych.
Sprężone powietrze stosuje się do napędów respiratorów, czasami do wytwarzania aerozoli i rzadziej próżni. Mieszanka gazów: tlen powietrze jest wykorzystywana do oddychania np. w inkubatorach.
Próżnia w szpitalu używana jest do odsysania płynów ustrojowych i wydzielin – głównie w czasie zabiegów operacyjnych. Znajduje też zastosowanie w gabinetach dentystycznych, na salach porodowych, zabiegowych czy intensywnej terapii.
Podtlenek azotu – instalacja tego anastetyka jest potrzebna we wszystkich salach operacyjnych, zabiegowych, porodowych, gabinetach dentystycznych. Podtlenek azotu podawany jest z tlenem jako środek znieczulający i przeciwbólowy. Gazy anestetyczne są odprowadzane specjalnymi odciągami, aby ochronić zespół medyczny przed ich wdychaniem.
Wszędzie tam gdzie wymagane jest utrzymywanie bardzo niskich temperatur stosowany jest ciekły azot.
Hel medyczny wykorzystuje się przy leczeniu chorób dróg oddechowych i krtani. A w postaci płynnej służy do chłodzenia urządzeń medycznych.
Ponadto należy jeszcze wymienić inne gazy spotykane w placówkach medycznych: tlen w stanie ciekłym, gazy techniczne – sprężone powietrze o wysokim ciśnieniu roboczym, argon, dwutlenek węgla, carbogen, acetylen.
Instalacja gazów medycznych w szpitalu
Błędy w projektach albo montażu rurociągów do gazów medycznych mogą odbić się na zdrowiu lub nawet życiu pacjentów. Zarówno wykonawcy jak i kierownictwo szpitala powinno, więc znać dotyczące gazów medycznych przepisy. Systemy do gazów medycznych muszą spełniać restrykcyjne normy, takie jak w przypadku wyrobów medycznych.
System instalacji gazów medycznych składa się ze źródeł zasilania, rurociągów miedzianych, jednostek zasilających, oraz systemu sygnalizacji i alarmów. Źródła do gazów medycznych zasilają w:
- Tlen medyczny
- Sprężone powietrze (składają się z systemów, które sprężają gazy występujące w powietrzu atmosferycznym i układów oczyszczania)
- Sprężone gazy, np. dwutlenek węgla, rozprężane z butli
- Próżnię (pompy próżniowe).
Każdy układ zasilania musi posiadać źródło podstawowe, awaryjne i rezerwowe. Dodatkowo wszystkie muszą mieć możliwość automatycznego przełączania z jednego źródła na drugie.
Jednostki zasilające mogą być montowane w podłodze, suficie lub ścianie. Mogą mieć postać terminali, głowic, kolumn, dopuszczać małe, średnie lub duże obciążenia, umożliwiać ustawienie aparatury o różnych gabarytach i ciężarach w obrębie stanowiska. Nowoczesne rozwiązania dążą do tego, np. by instalacja podtlenku azotu czy tlenu wkomponowywała się w wystrój pomieszczeń i zapewniała komfort oraz ograniczała poziom stresu u pacjentów.
W miejscach widocznych dla personelu medycznego powinny być zlokalizowane szafki zaworowo-informacyjne, które stanowią podstawę monitoringu i sygnalizacji. Są one wyposażone w inteligentne systemy do obserwacji gazów medycznych i sygnalizowania alarmów.
Wszędzie gdzie funkcjonują instalacje gazów medycznych, upoważniona osoba powinna codziennie zarządzać systemem rurociągowym i w miarę potrzeb – wzywać serwis. Normą powinno być przeprowadzanie cyklicznie planowanej konserwacji systemu. Będzie to zapobiegać jego ewentualnym awariom w przyszłości.
Źródło: Producent sprzętu medycznego – INMED Karczewscy
